Tolerans Belirleme

 

NORMAL DELİK

NORMAL MİL

ALIŞTIRMA ÇEŞİDİ

UYGULAMA YERLERİ


X8/h8, Z8/h9 Sıkı alıştırmalar Dişli çark elemanları, silindirik
pimler, büyük döndürme momentlerinin
iletilmesinde
H7/r6, H7/s6, H5/r4 S7/h6 Büyük tutukluluk kuvveti için, dişli
çark volan ve teker göbekleri,
döküm göbekler üzerine bronz
yataklar,(s6 büyük, r6 küçük
çaplar için)
H7/m6, H7/n6
Belirsiz alıştırmalar Büyük bir kuvvetle sökülebilen
sıkı birleştirilmiş parçalar
(silindirik pimler yüksükler)
H7/j6, H5 / j5
Hafif vurarak veya kuvvetli itişle
birbirine geçen parçalar Dişli
çarklar merkezleme flenşları,
kasnaklar.
H7/h6, H6/h6, H5/h4 H7/h6, H6/h6, H5/h4 İtildiğinde kayabilen parçalar
delme yüksükleri, yüksek
hassasiyetli dişli çark elemanları
merkezleme flenşler
H8/h8, H8/h9 H8/h8, H8/h9 Kaygın birleştirilmiş elemanlar,
merkezleme fonksiyonlu perçin ve
pimler
H10/h9, H11/h11 H10/h9, H11/h11 Az merkezleme fonksiyonlu
perçin ve pimler
H4/g3, H5/g5
Boşluklu alıştırmalar Dinamik hava yatakları sızdırmaz
kaymalı yataklar.
H6/g5 G6/h5 Sessiz çalışan yüksek
hassasiyetli çok az boşluklu
kaymalı yataklar
H7/g6 G7/h6 Az boşluklu ince tamlıkta hassas
kaymalı yataklar ince kayıt kızak
yatakları.

G7/h8 Az boşluklu kaymalı yataklar
H7/f7, H6/f5
Yüksek zorlamalı kaymalı
yataklar. Kayabilen dişli çarklar,
yatak burçları, kaygan dişliler.
H8/f8 F8/h8 Orta zorlanmalı kaymalı yataklar,
kolay kayabilen birleştirmeler.
H8/e8 F8/h9, F9/h9 Düşük zorlamalı kaymalı yataklar

E9/h9, D10/h9 Sürekli sıcaklık ortamında çalışan
kaymalı yataklar, kamalar, ziraat
makinelerinin aks burçları.
H11/a11 D10/h11, D11/h11,D11/h9 Merkezleme fonksiyonu olmayan
perçin ve pimli birleştirmeler.

CD10/h9, C11/h11 Kaba transmisyon milleri,
önemsiz kaymalı yataklar.


 

NE ZAMAN BİRİM DELİK, NEZAMAN BİRİM MİL TOLEARNSI KULLANILIR.

Ne zaman birim delik, nezaman birim mil tolearansı kullanılacağı dizayn eden kişinin bir tercihi olabileceği gibi zaman zamanda zorunluluklar tarafından belirlenir. Örneğin satın alınan bir hazır bir malzemenin geçme yüzeyleri belli bir  tolerans ile temin edilmiş ise o malzemeye uygun tolerans kullanılır.. Örnek; İç çapı “H” toleransında temin edilmiş bir malzemeyi mile monte için birim delik toleransı kullanılır, dış çapı “ h”toleransında temin edilmiş bir malzemeyi delik çapına  monte için birim mil toleransı kullanılır.
Örnek: Satın alınan bir rulman dış çapı h toleransında temin edilmiş olacağından kullanılması gereken tolerans birim mil toleransıdır. Rulman gibi belli toleranslarda temin edilmiş diğer hazır elemanlar içinde bu zorunluluk söz konusudur.

 


TOLERANS ÇİFTLERİ

Birbiri ile çalışacak malzemeler her zaman çift tolerans değerleri almaktadır. Bu tolerans çiftleri tecrübeler sonunda bazı standartlara indirgenmişlerdir. Kullanım yerlerine göre kullanılacak bu tolerans çiftleri genellikle aşağıdaki gibi eşleştirilirler. (Not aşağıda verilenler kural değildir, ancak pratikte gelişmiş kullanımlardır.)

 

BOŞLUKLU GEÇME TOLERANS ÇİFTLERİ

H7-h6  : Yüzeyleri yağlanarak geçirilen elemanlar için kullanılır. Örnek: Sık değiştirilmesi gereken kasnak göbekleri, tespit bilezikleri, kavramalar, hareketli tezgah parçaları.

H7-g6   :  Tutuk geçme. Örnek: Eksenel kayması gereken dişliler, kavramalar, biyel yatakları, pistonlar

H8-h9   : Rahat geçme. Örnek: Transmisyon milleri tespit bilezikleri, kayış kasnaklar, dişliler, kavramalar vb.

H7-f7   :  Hareketli geçme. Örnek ; Takım tezgahları ana yataklar, krank şaftları,

H7-e8   :  Boşluklu geçmeler. Örnek sıcakta hareketliliğini devam ettirmesi gereken geçmeler

H7-d9   : Çok boşluklu geçmeler. 



          

 

SIKI GEÇME TOLERANS ÇİFTLERİ 

H7- j6  :  Tık tıklayarak geçirme: Ağaç çekiçle vurularak yapılan kolay  sıkı geçmelerdir.Örnek: kayış kasnaklar, dişliler, el tekerleri, yatak burçları vs.

H7-k6   :  Çekiçle rahat geçirme: Örnek; kasnaklar, rulman iç bilezikleri, el tekerleri vs.

H8-n6   :  Çekiçle zor geçirme: Örnek; kasnaklar, kavramalar, kaplinler vs.

H7-n6   :  Presle geçirme: Örnek; Bir daha çıkarılmayacak kasnaklar, motor milne geçirilen rotorlar, muylu üstüne geçecek dişliler, göbek içlerine burçlar vs.






 

PRES GEÇMELER

Preste veya yuvanın ısıtılarak genleşmesini sağlama suretiyle yapılan ve bir daha sökülmeyecek geçmelerdir.

H7-r6  : Orta şiddette sabit kuvvet etkisinde oynamayacak geçmeler. Örnek pik döküm göbek üstüne çelik çember geçirme, biyellerde yatak içine presle geçirilen burçlar vs.

H8-u8  : Büyük sabit kuvvet altında oynamayacak geçmeler. 

 

ISO Delik Toleransları (ISO 286-2)

tolerans geçme-1

 

 

ISO Mil Toleransları (ISO 286-2)

tolerans geçme--2